ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΚΟΝΗΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟ Tου Καθηγητή Δρ. Γεωργίου Μαντάνη Τμήμα Σχεδιασμού & Τεχνολογίας Ξύλου & Επίπλου Στις βιομηχανίες ξύλου, η πλειοψηφία των εργασιών περιλαμβάνει την αποφλοίωση, τον τεμαχισμό, τη λείανση, την τόρνευση, το τρύπημα, την κοπή ξυλοφύλλων, τη δημιουργία ξυλοτεμαχιδίων σε σπαστήρες,το φρεζάρισμα και τη μηχανική αποΐνωση. Από την κοπή του δέντρου στο δάσος και στη συνέχεια σε όλες τις διαδικασίες επεξεργασίας, οι εργαζόμενοι εκτίθενται σε σκόνη από ξύλο με μόρια διαφορετικού μεγέθους, συγκέντρωσης και χημικής σύνθεσης. Πόσοι όμως γνωρίζουν τις συνέπειες που μπορεί να προκαλέσει αυτή η έκθεση; Η Διεθνής Επιτροπή Έρευνας κατά του Καρκίνου έχει κατατάξει τη σκόνη ξύλου για τον άνθρωπο 1995). Αποτελέσματα από επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν ότι εργαζόμενοι που εκτίθενται σε σκόνη:από ξύλο αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο και συχνά συμπτώματα άσθματος και χρόνιας βρογχίτιδας, καθώς και διαταραχή της αναπνευστικής λειτουργίας.   Επιπτώσεις της σκόνης ξύλου στην υγεία του ανθρώπου Όπως γνωρίζουμε, τα είδη ξύλου χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: ξύλο πλατύφυλλων (π.χ. οξιά, καστανιά, δρυς) και ξύλο κωνοφόρων (π.χ. πεύκο, έλατο, κυπαρίσσι). Σύμφωνα με τους κανονισμούς του Οργανισμού Ελέγχου Επικίνδυνων Ουσιών για τον άνθρωπο (COSHH 1999) τόσο για τη σκόνη που προέρχεται από ξύλο πλατυφύλλων, όσο και για τη σκόνη ξύλου κωνοφόρων, έχει οριστεί ως μέγιστη επιτρεπτή έκθεση για τον άνθρωπο το όριο των 5 mg/m3 συνολικής εισπνεύσιμης σκόνης για χρονικό διάστημα 8 ωρών.  Οι επιπτώσεις ορισμένων ειδών ξύλου παρουσιάζονται συνοπτικά στον πίνακα, χωρίς να αναφερθούμε στα τροπικά είδη ξύλου (π.χ. Bete, Iroko, Abura) που είναι και τα πιο επικίνδυνα. Οι επιπτώσεις στην υγεία μπορούν να συνοψιστούν στις ακόλουθες κατηγορίες.   Τοξικότητα: Η τοξικότητα της σκόνης από διάφορα είδη ξύλου και οι ερεθισμοί που προκαλεί τόσο στο δέρμα, όσο και στο αναπνευστικό σύστημα έχουν μελετηθεί και καταγραφεί εκτενώς. Οι τοξικές επιδράσεις που συνδέονται με τη σκόνη του ξύλου περιλαμβάνουν ερεθισμό του δέρματος, αλλεργική δερματίτιδα, αλλεργικά αναπνευστικά συμπτώματα, προβλήματα ρινός και οφθαλμών και πληγές από ακίδες.   Μη αλλεργικά αναπνευστικά προβλήματα: Η έκθεση σε σκόνη από ξύλο μπορεί να προκαλέσει χρόνια πνευμονικά προβλήματα και χρόνια βρογχίτιδα. Μελέτη στην Αυστραλία (2002) αναφέρει ότι σε εργαζόμενους σε βιομηχανίες ξύλου, το 50% είχε απόφραξη ρινικών κοιλοτήτων (συμφόρηση), το 45% υπερβολική ρινική έκκριση, το 40% παρουσίαζε φτάρνισμα και το 33% ερεθισμό στα μάτια. Περισσότερα ρινικά συμπτώματα έχουν αναφερθεί σε απασχολούμενους με κατεργασία ξύλου πλατυφύλλων. ¶λλα συμπτώματα  που έχουν καταγραφεί είναι βήχας, απόχρεμψη, καθώς και συμπτώματα βρογχικού  άσθματος και ρινίτιδας.   Προβλήματα ρινικών κοιλοτήτων εκτός καρκίνου: Χρόνια έκθεση σε σκόνη ξύλου μπορεί να προκαλέσει εξασθένιση της λειτουργίας εκκαθάρισης της ρινικής βλεννογόνου σε εργαζόμενους βιομηχανιών ξύλου.  Προβλήματα στη βλεννογόνο της μύτης ανάμεσα σε εργάτες κατεργασίας ξύλου, εκτιθέμενους σε σκόνη ξύλου  συγκέντρωσης ακόμη και χαμηλότερης των 2 mg/m3 (όριο έκθεσης) έχουν καταγραφεί σε  πολλές χώρες. Από αυτούς το 50% παρουσίαζε απόφραξη της ρινικής κοιλότητας, το 30% ρινική καταρροή, το 40% φτάρνισμα και το 20% ρινορραγίες και απώλεια αίσθησης της όσφρησης.   Ρινικοί και άλλοι τύποι καρκίνου: Ο ρινικός καρκίνος είναι το σημαντικότερο πρόβλημα που συνδέεται με την κατεργασία ξύλου, ειδικότερα ξύλου πλατυφύλλων. Η έκθεση σε σκόνη ξύλου πλατυφύλλων έχει  αποδειχθεί ότι προκαλεί αδενοκαρκίνωμα, ενώ η έκθεση σε σκόνη ξύλου κωνοφόρων αυξάνει τον κίνδυνο πρόκλησης καρκίνου ρινικών κοιλοτήτων και ρινοφαρυγγικού καρκίνου. Έρευνες έχουν δείξει ότι ο ρινικός καρκίνος μπορεί να προληφθεί, αν η έκθεση σε συγκέντρωση σκόνης 5 mg/m3 δεν ξεπερνά τις 8 ώρες κατά μέσο όρο. Ορισμένες μελέτες αναφέρουν ότι στους παράγοντες κινδύνου συμπεριλαμβάνονται η  σκόνη ξύλου, τα τερπένια, οι οργανικοί διαλύτες, τα χημικά συντηρητικά και μυκητοκτόνα, που χρησιμοποιούνται ευρέως κατά την επεξεργασία του ξύλου.   Συμπεράσματα και προτάσεις Η σκόνη του ξύλου είναι αποδεδειγμένα επικίνδυνη για την υγεία του ανθρώπου. Ειδικά για τους εργαζόμενους σε περιβάλλοντα βιομηχανιών κατεργασίας ξύλου και παραγωγής επίπλων, όπου και η προσοχή θα πρέπει  να είναι ιδιαίτερα υψηλή. Μέτρα προστασίας και προφύλαξης πρέπει υποχρεωτικά να λαμβάνονται με ευθύνη του υπεύθυνου παραγωγής της βιομηχανίας. Τα μέτρα προφύλαξης έναντι της σκόνης του ξύλου περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:  Εγκατάσταση αποτελεσματικού συστήματος απορρόφησης της σκόνης, που θα μειώνει την έκθεση  στη σκόνη κάτω από τα επικίνδυνα όρια έκθεσης. Χρησιμοποίηση κατάλληλου αναπνευστικού εξοπλισμού για επιπρόσθετη προστασία. Χρησιμοποίηση κατάλληλου ρουχισμού, που δεν θα επιτρέπει το δέρμα να έρθει σε επαφή με τη σκόνη.

Για συμβουλές Αγοράς, Ιδέες & Υποστήριξη Προϊόντων επικοινωνήστε στο 2310 781 422