ΒΕΡΝΙΚΙΑ ΕΠΙΠΛΟΠΟΙΙΑΣ Πόσο επικίνδυνα είναι για τον άνθρωπο και το περιβάλλον Του Δρ. Γιώργου Νταλού Της κας Aλκηστις Αργυρή Και της κας Ερασμίας Ανδριώτη Αντικειμενικός σκοπός αυτής της εργασίας είναι να εντοπιστούν οι επιδράσεις που έχει η χρήση των βερνικιών στον άνθρωπο και γενικότερα στο περιβάλλον. Προκειμένου να γίνει αυτό, είναι απαραίτητη η αναφορά στα υπάρχοντα είδη βερνικιών, και στα συστατικά από τα οποία αποτελούνται (ρητίνη, διαλύτης, καταλύτης και υπόστρωμα). Από αυτά τα συστατικά, οι διαλύτες, οι οποίοι είναι οργανικές πτητικές ενώσεις παίζουν αρνητικό ρόλο τόσο στην υγεία των ανθρώπων, όσο και στο περιβάλλον. Ωστόσο, είτε λαμβάνοντας κάποια μέτρα προστασίας, είτε χρησιμοποιώντας βερνίκια νέας τεχνολογίας, μπορούν οι άνθρωποι να προφυλαχθούν από τις επιδράσεις αυτές. Σαν πρώτη ύλη, το ξύλο έχει τεράστια σημασία για τον άνθρωπο. Από τότε που πρωτοεμφανίστηκε ο άνθρωπος,το χρησιμοποιεί κατά ποικίλους τρόπους. Ακόμα και σήμερα, με την πρόοδο της τεχνολογίας και την εμφάνιση ανταγωνιστικών υλικών, όπως τα πολυμερή, το τσιμέντο και τα μέταλλα, δεν έχει μειωθεί καθόλου η αξία του σαν υλικό δόμησης και διακόσμησης. Αυτό συμβαίνει γιατί είναι ένα υλικό που αναπαράγεται συνεχώς από τη φύση, έχει μεγάλη αισθητική και αρχιτεκτονική αξία, είναι μονωτικό υλικό, δεν οξειδώνεται, κατεργάζεται εύκολα και δεν ρυπαίνει το περιβάλλον. Ωστόσο το ξύλο σαν ζωντανός οργανισμός παρουσιάζει υγροσκοπικότητα και ανισοτροπία στην δομή του, είναι εύφλεκτο και προσβάλλεται από μύκητες, έντομα και άλλους μικροοργανισμούς. Έτσι, με την πάροδο του χρόνου εμφανίζει μια φυσική φθορά, την οποία μπορούμε να εξαλείψουμε ή να περιορίσουμε με διάφορους χειρισμούς. Ένας από αυτούς είναι η επικάλυψη με βερνίκια.Τα βερνίκια περιέχουν οργανικούς διαλύτες που όταν εισπνέονται προκαλούν σημαντικά προβλήματα ΕΙΔΗ ΒΕΡΝΙΚΙΩΝ Τα βερνίκια είναι διαφανείς, επιφανειακές επιστρώσεις, που αποτελούνται από ένα διάλυμα χρωματισμένων ρητινών σε διαλύτη χρωματισμένων ρητινών σε διαλύτη και που δεν κρύβουν εντελώς την κάτω από αυτά επιφάνεια. Τα βερνίκια λειτουργούν κυρίως ως προστατευτικά μέσα και όχι ως υλικά χρωματισμού, γιατί δημιουργούν μια προστατευτική μεμβράνη στην επιφάνεια του ξύλου, η οποία είναι αδιαπέραστη. Συνήθως αποτελούνται από τη ρητίνη, το διαλύτη, τον καταλύτη και το υπόστρωμα και διακρίνονται σε συστήματα ενός ή δύο συστατικών Τα πιο γνωστά και ίσως τα πιο διαδεδομένα είναι τα βερνίκια νίτρου, τα οποία είναι φθηνά, εύχρηστα δίνουν όμορφη εμφάνιση,στεγνώνουν γρήγορα, αλλά είναι ευαίσθητα, με μικρές αντοχές και πολύ εύφλεκτα. Παρόλα αυτά, χρησιμοποιούνται πολύ στην επιπλοποιία. άλλα βερνίκια ενός συστατικού, είναι τα αλκυδικά και αυτά της πολυουρεθάνης, τα οποία χρησιμοποιούνται κυρίως σε βιομηχανικές εφαρμογές. Συστήματα δύο συστατικών αποτελούνται από μία ρητίνη και ένα μονομερές, που αντιδρούν μεταξύ τους όταν αναμιγνύονται, για να παράγουν ένα αδιάλυτο πολυμερές, που αποτελεί την επικάλυψη. Τα γνωστότερα συστήματα δύο συστατικών είναι τα πολυουρεθανικά, τα ακρυλικά και τα πολυεστερικά. Τα συστήματα αυτά έχουν εξαιρετικές χημικές και φυσικές ιδιότητες, αλλά το μεγαλύτερο μειονέκτημα τους είναι ότι εμφανίζουν μεγάλη τοξικότητα που οφείλεται κυρίως στον καταλύτη που χρησιμοποιούν το εύρος των εφαρμογών που έχουν τα βερνίκια στο τομέα του ξύλου και του επίπλου, έχει αποδειχθεί ότι ευθύνεται κατά ένα ποσοστό για τη μόλυνση του αέρα σε εσωτερικούς χώρους Αυτό συμβαίνει γιατί περιέχουν οργανικούς διαλύτες που όταν εισπνέονται προκαλούν σημαντικά προβλήματα. Οι διαλύτες αυτοί μπορεί να είναι υδρογονάνθρακες νέφτι, χλωριωμένοι υδρογονάνθρακες, αλκοόλες μεθανόλη, αιθανόλη), εστέρες και κετόνες (ασετόν) και συμμετέχουν στη σύνθεση των βερνικιών με ποσοστό μεγαλύτερο του 25% που σημαίνει Πτητικές Οργανικές Ουσίες και είναι ενώσεις ποικίλης χημικής σύνθεσης που περιέχουν στη σύνθεση τους διαλύτες με χαμηλό σημείο ζέσεως, αποτελούν μόνιμη και μεγάλη απειλή τόσο για εμάς τους ίδιους, όσο και για τον πλανήτη μας.επιπτώσεις των οργανικών επικαλύψεων, αυτές είναι μεγάλες, αν αναλογιστεί κανείς ότι οι εκπομπές από την εφαρμογή τους είναι ο δεύτερος κατά σειρά ρυπαντής της ατμόσφαιρας. Από έρευνες που έχουν γίνει στο λεκανοπέδιο της Αττικής, έχει προκύψει ότι οι εκπομπές των οργανικών επικαλύψεων συμμετέχουν με το ποσοστό 28,3% στη συνολική ρύπανση της ατμόσφαιρας και το 29,1% του ποσοστού αυτού αντιστοιχεί Η διαδικασία επίδρασης αυτών των ουσιών στο περιβάλλον και στον άνθρωπο ξεκινά μετά την εφαρμογή των βερνικιών. Αρχικά, εξατμίζονται οι συνδιαλύτες με χαμηλό σημείο ζέσεως, οι οποίοι επηρεάζουν κυρίως το βαφείο. Η ποσότητα αυτή συνήθως είναι πολύ χαμηλότερη από τα επιτρεπτά ανώτερα όρια. Εν συνεχεία, ξεκινάει η εξάτμιση τους διαρκεί Σύμφωνα με έρευνες, οι ουσίες αυτές προκαλούν δερματοπάθειες, δακρύρροια, ερεθισμό της βλεννογόνου, αναπνευστικά προβλήματα, ζαλάδες, πονοκεφάλους, αίσθημα κόπωσης και τάσεις για λιποθυμία και εμετό Πιο συγκεκριμένα, οι ατμοί του διαλύτη εισέρχονται μέσω των πνευμόνων στο αίμα, επιδρώντας στο κεντρικό νευρικό σύστημα, καταστρέφοντας έτσι τα λιπίδια των νεύρων. Επίσης, οι διαλύτες καταστρέφουν τις λιπαρές ουσίες του δέρματος προκαλώντας σκάσιμο και φαγούρα. Το δέρμα, λοιπόν, γίνεται πιο ευαίσθητο, διευκολύνοντας έτσι την απορρόφηση μυκήτων (Ευαγγελάτου 2001).Το μέγεθος των προβλημάτων αυτών εξαρτάται από παράγοντες όπως: Η ποσότητα και η συγκέντρωση του υλικού. Η διάρκεια έκθεσης. Οι συνθήκες του χώρου (υγρασία, θερμοκρασία). Κατάσταση διασποράς (φυσική κατάσταση υλικού, π.χ. σκόνη, υγρό, αέριο, κλπ. Ιδιαίτερα για τους βαφείς, σε αυτούς τους παράγοντες προστίθενται και άλλοι, όπως: Συνθήκες εργασίας Μέτρα προστασίας που λαμβάνονται (αερισμός, απορρόφηση, γάντια, μάκσες, γυαλιά η αρωματικές ενώσεις, είναι κυρίως υπεύθυνες για τους φωτοχημικούς ρύπους και το νέφος ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ Συνοψίζοντας, πρέπει να αναφερθεί ότι ο βαθμός επικινδυνότητας κάθε βερνικιού εξαρτάται από το διαλύτη που περιέχει. Παρόλα, αυτά οι βλαβερές εκπομπές αυτών, απορροφούνται είτε από το δέρμα είτε από τους πνεύμονες και δημιουργούν τα παραπάνω προβλήματα. Για την αποφυγή τους, θα πρέπει να λαμβάνονται κάποια μέτρα προστασίας, όπως: Να διατηρείται το βερνίκι μακριά από πηγές ανάφλεξης και να απαγορεύεται το κάπνισμα στους χώρους όπου γίνεται η εφαρμογή αυτού. Να μην αναπνέονται οι ατμοί και τα εκνεφώματα τους. Να χρησιμοποιείται μόνο σε καλά αεριζόμενους χώρους και με τη ροή του αέρα να απομακρύνει τους ατμούς Να λαμβάνονται προστατευτικά μέτρα έναντι έκλυσης των ατμών στο περιβάλλον καταρράκτες με αλκαλικό νερό καμπίνες βαφής με φίλτρα. Να χρησιμοποιείται κατάλληλη προστατευτική ενδυμασία, όπως γάντια γυαλιά και μάσκα προστασίας (Ευαγγελάτου 2001). Η χρησιμότητα των βερνικιών αυτών στο χώρο της επιπλοποίησης είναι αναμφισβήτητη, γι’αυτό και τα τελευταία χρόνια έχουν παραχθεί νέας τεχνολογίας βερνίκια, τα οποία έχουν ως στόχο την ελάττωση και κατάργηση των διαλυτών. Έτσι, δημιουργήθηκαν τα υδατικά γαλακτώματα. Με τον όρο αυτό ορίζεται ένα σύστημα δύο υγρών που δεν αναμιγνύονται. Στην πράξη έχει επικρατήσει ο όρος γαλάκτωμα να χρησιμοποιείται και για διασπορές στερεών σωματιδίων πολυμερούς σε υδατική βάση. Τα γαλακτώματα υπερτερούν των άλλων γιατί: Έχουν μηδενική έκλυση επιβλαβών ουσιών σε όλες τις φάσεις επεξεργασίας τους. Έχουν φτηνό κόστος παραγωγής και χρήσης. Είναι φιλικά προς το περιβάλλον. Ο διαλύτης τους είναι ανακυκλώσιμος (νερό) και μάλιστα με απόλυτα φυσικές συνθήκες (εξάτμιση από το τελικό προϊόν και είσοδο του στην οικολογική αλυσίδα).

Για συμβουλές Αγοράς, Ιδέες & Υποστήριξη Προϊόντων επικοινωνήστε στο 2310 781 422